Лайфхак для беларускамоўных

Як замест трох раскладак клявіятуры мець дзьве.

Беларускамоўныя беларусы звычайна маюць на кампутарах і тэлефонах тры раскладкі клявіятуры: беларускую, расейскую і ангельскую. Некаторыя ўсталёўваюць і болей — дадаюць у сьпіс польскую, украінскую або іншыя раскладкі.

Але ёсьць спосаб зьменшыць колькасьць раскладак, каб не націскаць лішні раз камбінацыю клявішаў для зьмены мовы. Існуюць адмысловыя раскладкі, у якіх камбінуюцца літары з розных моваў: напрыклад, унівэрсальная кірылічная — для беларускай, расейскай і ўкраінскай моваў, унівэрсальная лацінкавая — для ангельскай і польскай моваў, беларускай лацінкі, паведамляе «Радыё Свабода».

Такія раскладкі можна ўсталёўваць на настольных апэрацыйных сыстэмах Windows, Linux і MacOS, а таксама на мабільнай Android (але не на iOS ці Windows Phone).

Windows

Для Windows можна абраць два варыянты з кірыліцай: або беларуская раскладка з расейскімі і ўкраінскімі літарамі ў якасьці альтэрнатывы, або расейская раскладка зь беларускімі літарамі.

Раскладка Belarusian Typo, якую можна спампаваць з zedlik.com, — пашыраная беларуская. Гэта значыць, каб набраць літары Ґ, Щ, И, Ъ альбо Ї, трэба будзе заціснуць правы Alt і націснуць, адпаведна, Г, Ў, І, апостраф альбо Й (каб набраць вялікую літару, заціскаць трэба правы Alt і любы Shift). Калі спампуеце zip-файл, распакуйце зьмесьціва ў любое месца і запусьціце файл install_betypo.exe.

На тым жа сайце можна спампаваць аж дзьве пашыраныя раскладкі беларускай лацінкі: Belarusian Latin Custom і Belarusian Typo. Яны адрозьніваюцца толькі тым, што ў першай трэба націскаць правы Alt і дадатковую кнопку, каб набраць Ž, Ś, Ł ці Ŭ, а ў другой — кнопкі знакаў прыпынку кшталту «мінуса» ці «кропкі з коскай». Лацінкавую раскладку зь беларускімі і літоўскімі літарамі пад назвай Keyboard Lithuaniae 1009-2009 можна сьцягнуць адсюль.

Раскладка RuBe, якую можна ўзяць на spampavac.by, — пашыраная расейская зь беларускімі літарамі (украінскай Ї у ёй няма). Па змаўчаньні ў ёй друкуюцца, наадварот, Г, Щ, И і Ъ, а з заціснутым правым Alt — Ґ, Ў, І і апостраф. Каб усталяваць раскладку, распакуйце ў любое месца спампаваны zip-файл і запусьціце setup.exe.

Усталявалі ўнівэрсальную раскладку — клікайце правай кнопкай мышы на пераключальнік моваў (звычайна побач з гадзіньнікам зьнізу справа), абірайце «Парамэтры», побач са сьпісам раскладак націскайце «Дадаць», абірайце беларускую мову (альбо ангельскую, калі ўсталёўваеце лацінкавую раскладку) і адпаведную раскладку, націскайце ОК. Потым у сьпісе ўсіх раскладак выбірайце лішнія, націскайце «Выдаліць». Усё, «ОК» і перазагружайце кампутар.

Для Windows ёсьць і афіцыйная праграма, каб ствараць уласныя раскладкі клявіятуры. Microsoft Keyboard Layout Creator, якую можна сьцягнуць з сайта Microsoft, дапаможа зрабіць, напрыклад, беларуска-сэрбскую раскладку. Альбо раскладку, адпаведную прапановам Акадэмічнай канфэрэнцыі 1926 году.

Android

На Android ёсьць багата беларускіх клявіятураў, але далёка ня ўсе маюць беларуска-расейскія раскладкі. Мінус такіх раскладак — у іх ня будзе слоўніка для хуткага набору і аўтавыпраўленьня пад адну ці абедзьве мовы.

Для AnySoftKeyboard як асобную праграму набор беларускіх раскладак. Там будзе і звычайная беларуская раскладка, і «Беларуская друкарская» (кірыліца), і «Biełaruskaja drukarskaja» (лацінка). Іх пасьля ўсталёўкі можна будзе ўключыць праз Сыстэмныя налады — Мовы і клявіятуры — AnysoftKeyboard — левае мэню — Клявіятуры. Каб набраць, напрыклад, Щ у кірылічнай раскладцы, трэба будзе доўга заціснуць Ў, а каб Ł у лацінкавай — доўга заціснуць L.

А стварыць сваю ўласную раскладку (скажам, расейскую з украінскімі літарамі) можна, напрыклад, у Multiling O Keyboard. Калі ўсталюеце яе і ўключыце згодна з інструкцыямі, якія дае сама праграма, націсьніце на прабел і, не адпускаючы палец, навядзіце на «Layouts», абярыце «DIY» і кіруйцеся інструкцыямі на экране.

Linux і MacOS

Гатовых беларуска-расейскіх альбо расейска-беларускіх раскладак для Linux і MacOS знайсьці ў адкрытым доступе не ўдалося. Але іх можна зрабіць самастойна.

Карыстальнікі Linux (якім не прывыкаць рабіць усё сваімі рукамі) могуць адрэдагаваць канфігурацыйныя файлы раскладак. Звычайна такія файлы знаходзяцца па адрасе /usr/share/X11/xkb/symbols/. Падрабязная інструкцыя па-расейску ёсьць тут.

Карыстальнікі ж MacOS могуць скарыстацца зручнай праграмай з графічным інтэрфэйсам — Ukulele, якую можна бясплатна спампаваць адсюль. Інструкцыя па-расейску ёсьць тут.