Першы перформанс Пушкіна: як у Мінску пачалі адзначаць Дзень Волі

25 сакавіка 1989 года будучы мастак запачаткаваў слаўную традыцыю.

«Салідарнасць» працягвае серыю публікацый, прысвечаных 100-годдзю абвяшчэння Беларускай Народнай Рэспублікі.

25 сакавіка 1989 года студэнт Тэатральна-мастацкага інстытута Алесь Пушкін зладзіў палітычны перформанс, прысвечаны 71-й гадавіне абвяшэння БНР. Будучы мастак выйшаў на ганак інстытуту з плакатамі, яго сябры, што ўдзельнічалі ў акцыі, трымалі бел-чыровона-белы сцяг, папяровага бусла і 71 паветраны балонік.

На плакаце, які Пушкін трымаў перад сабой, было напісана: «Грамадзянін, у гэты дзень, 71 год назад, была абвешчаная Беларуская Народная Рэспубліка. Памятай і думай аб гэтым! Жыве незалежная Беларусь!»

На спіне ў студэнта быў плакат з выявай перакрэсленага сцяга БССР з подпісам: «Дасыць «сацыялістычнай», адродзім Народную Беларусь».

Алесь Пушкін у судзе, чэрвень 1989-га. Фота Архіў ГА «Дыярыуш», vytoki.net

Выходзячы ў той дзень на праспект, Алесь Пушкін моцна рызыкаваў. У інстытуце яго ўжо добра ведалі пасля падзей кастрычніка 1988-га, калі ён быў арыштаваны на пяць сутак за публічныя заклікі выходзіць на жалобнае шэсце ў Курапаты.

Пушкін каля суда з сябрамі і паплечнікамі. Фота Архіў ГА «Дыярыуш», vytoki.net

За ўдзел у сакавіцкім перформансе былі затрыманыя больш за трыццаць чалавек, у тым ліку і Алесь Пушкін. Улетку 1989-га Мінскі гарадскі суд асудзіў мастака на два гады ўмоўна і на пяць гадоў паражэння ў правах.

Пакараннем непасрэдных удзельнікаў акцыі ўлады БССР не абмежаваліся: у савецкай прэсе прайшла хваля артыкулаў, якія папулярызавалі савецкую дзяржаўную сімволіку, у КаАП БССР былі ўнесеныя дапаўненны і змены, што рабілі больш жорскім пакаранне за выкарыстанне незарэгістраванай сімволікі.

Але пачатак быў пакладзены: перфоманс Пушкіна 25 сакавіка 1989-га лічыцца першым публічным адзначэннем Дня Волі ў найноўшай гісторыі Беларусі.